Zmiany u dziecka w okresie adolescencji. Jak “wytrzymać” z nastolatkiem w tym okresie?
Adolescencja to czas dynamicznych zmian, który często stanowi wyzwanie zarówno dla młodzieży, jak i dla ich rodziców. W tym artykule przyjrzymy się, jakie zmiany zachodzą w tym okresie życia i jak specjaliści tacy, jak: psychiatra, psycholog dziecięcy lub psychoterapeuta mogą pomóc w radzeniu sobie z trudnościami, które mogą się pojawić. Omówimy również, jak skutecznie wspierać nastolatków oraz jak wspierać rodziców w tym trudnym dla obu stron czasie.
Ratunku! Mój nastolatek to kosmita!
Zrozumieć adolescencję: Czas przemian
Adolescencja to okres pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, zwykle obejmujący wiek od 10 do 19 lat. Jest to czas intensywnych zmian fizycznych, emocjonalnych i społecznych. Zmiany te mogą być trudne zarówno dla nastolatków, jak i dla ich rodziców, a zrozumienie, co dokładnie dzieje się w tym okresie, jest kluczowe dla wsparcia młodzieży. Zarówno rodzice jak i dzieci mają w tym okresie inne priorytety szczególnie w zakresie spędzania wspólnego czasu i komunikacji, co rodzi często konflikty i nieporozumienia.
Zmiany fizyczne
Pierwsze, co przychodzi na myśl w kontekście adolescencji, to zmiany fizyczne. W okresie dojrzewania następuje gwałtowny wzrost ciała, rozwijają się drugorzędowe cechy płciowe, a także zmienia się struktura mózgu. Te zmiany mogą powodować niepewność i dyskomfort u nastolatków, co często przekłada się na ich zachowanie i samopoczucie. Z kolei dorośli zyskują w tym okresie zupełnie mylne przekonanie, że ich dziecko już “dorosło”… Przecież przerasta już mamę o głowę! Efektem tego błędnego przekonania są wysokie oczekiwania w stosunku do dziecka: musi już “samo rozumieć/wiedzieć”, “zdawać sobie sprawę z konsekwencji swoich zachowań”, “brać pod uwagę, że dom to nie hotel”, i wiele tym podobnych założeń. Niestety jako rodzice musimy szybko zdać sobie sprawę, że to nadal wciąż dzieci “ubrane” tylko w coraz bardziej dorosłe ciała, jednak wygląd i wzrost w tym okresie nie ma nic wspólnego z dojrzałością. – przekonuje Irena Jaczewska – Psychoterapeutka Rodzinna z Poradni Psycholodzy24. To właśnie przyjęcie błędnych przekonań o dorosłości naszych nastolatków spowoduje najwięcej niepotrzebnych frustracji i przykrych emocji w domu. – dodaje.
Zmiany emocjonalne
Adolescencja to również czas burzliwych zmian emocjonalnych. Nastolatki często doświadczają huśtawki nastrojów, intensywnych uczuć i mogą być bardziej podatne na stres. Poszukiwanie tożsamości, potrzeba niezależności i wpływ grupy rówieśniczej mogą prowadzić do konfliktów z rodzicami i opiekunami. Typowy nastolatek zamknięty w swoim pokoju będzie manifestował brak chęci kontaktu z rodzicami, jednocześnie potrzebując go najbardziej na świecie. Mając poczucie, że mimo swoich „dziwnych” emocji i związanych z nimi zachowań, jest w domu akceptowany i bezwarunkowo kochany, śmiało będzie wkraczał w kolejne etapy swojego dojrzewania.
Zmiany społeczne
Relacje społeczne w okresie adolescencji również ulegają zmianie. Nastolatki zaczynają budować bardziej złożone i znaczące relacje z rówieśnikami, co może prowadzić do poczucia presji i potrzeby przynależności. Rodzice mogą zauważyć, że ich dzieci spędzają więcej czasu z przyjaciółmi niż z rodziną, co jest naturalnym etapem w ich rozwoju społecznym. Wiedza rodziców o odmiennych priorytetów życiowych nastolatka: pierwszeństwo potrzeby przynależności do grupy rówieśniczej, uznanie w ich oczach, to kluczowe wskazówki dla zrozumienia zachowania dziecka w tym okresie. Odcinanie kontaktów z rówieśnikami poprzez np. zabieranie telefonu, to prawie jak w czasach kamienia łupanego kara wyrzucenia poza wioskę na pożarcie niedźwiedziom. Dlatego nastolatek będzie walczył o to, niemal jak o własne życie. W jego odczuciu – tak właśnie jest.
Jak radzić sobie z nastolatkiem: Wskazówki dla rodziców
Radzenie sobie z nastolatkiem w okresie adolescencji może być wyzwaniem, ale istnieje wiele sposobów, aby wspierać ich w tym trudnym czasie. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc rodzicom w lepszym zrozumieniu i wspieraniu swoich dzieci.
1. Utrzymywanie otwartej komunikacji
Jednym z najważniejszych aspektów radzenia sobie z nastolatkiem jest utrzymywanie otwartej i szczerej komunikacji. Zachęcaj swoje dziecko do dzielenia się swoimi myślami i uczuciami, słuchaj go bez osądzania i staraj się zrozumieć jego punkt widzenia. Jeśli dziecko nie odpowiada na pytania, zwróć uwagę na styl komunikacji w waszym domu: może to rodzice mówią za mało? Dziel się swoim dniem, przeżyciami z pracy, opowiadaj o hobby. W ten sposób nauczysz dziecko jak wygląda zdrowa komunikacja – podstawa emocjonalnej więzi.
Wskazówka: powyższa podpowiedź nie oznacza, że masz teraz opowiadać nastolatkowi o wszystkich swoich zmartwieniach, czy poważnych rozterkach. Te sprawy pozostaw na rozmowy z dorosłymi!
2. Ustalanie jasnych granic
Podczas gdy nastolatki potrzebują wolności i niezależności, ważne jest również, aby ustalać jasne granice i zasady. Pomaga to zapewnić im poczucie bezpieczeństwa i strukturę, której potrzebują, aby rozwijać się w zdrowy sposób.
3. Wspieranie samodzielności
Adolescencja to czas, kiedy młodzi ludzie uczą się samodzielności. Wspieraj ich w podejmowaniu decyzji i rozwijaniu umiejętności niezbędnych do dorosłego życia. Pamiętaj, że popełnianie błędów jest częścią procesu nauki.
4. Zwracanie uwagi na zdrowie psychiczne
Zdrowie psychiczne nastolatków jest równie ważne, jak ich zdrowie fizyczne. Zwracaj uwagę na wszelkie oznaki problemów emocjonalnych, takich jak długotrwałe przygnębienie, lęk czy zmiany w zachowaniu. Jeśli zauważysz coś niepokojącego, nie wahaj się szukać profesjonalnej pomocy.
Rola specjalisty zdrowia psychicznego we wsparciu adolescenta
Psychiatra dziecięcy, psycholog dziecięcy i psychoterapeuta dzieci i młodzieży, mogą odegrać kluczową rolę we wspieraniu nastolatków i ich rodzin podczas okresu adolescencji. Specjalistyczna wiedza i doświadczenie specjalistów pozwalają na skuteczne diagnozowanie i leczenie problemów emocjonalnych i behawioralnych, które mogą pojawić się w tym czasie.
Diagnoza i leczenie
Psychiatra, psycholog i psychoterapeuta są w stanie rozpoznać i zdiagnozować różnorodne zaburzenia psychiczne, które mogą dotyczyć nastolatków, takie jak depresja, lęki, zaburzenia odżywiania, czy ADHD. Diagnoza, czyli rozpoznanie zachowań, myśli czy emocji, które nie są już normą w tym okresie, jest pierwszym krokiem do skutecznego leczenia. W diagnostyce tego okresu pomocne są testy psychologiczne, wywiady i specjalistyczna obserwacja. Leczenie może obejmować psychoterapię indywidualną i grupową, wsparcie farmakologiczne oraz różne inne formy interwencji.
Wsparcie dla rodziców
Psycholog lub psychoterapeuta może również zapewnić wsparcie i poradnictwo dla rodziców, pomagając im lepiej zrozumieć, przez co przechodzi ich dziecko i jak mogą najlepiej je wspierać. Konsultacje mogą obejmować edukację na temat zmian w okresie dojrzewania, strategie radzenia sobie z trudnymi zachowaniami oraz wskazówki dotyczące komunikacji i budowania zdrowych relacji rodzinnych.
Metody konsultacji ze specjalistami
Współczesna medycyna oferuje dziś różnorodne skuteczne metody konsultacji, które mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb klienta. Wybór odpowiedniej metody zależy od wielu czynników, w tym od preferencji klienta, rodzaju problemu oraz dostępności specjalisty.
Konsultacje stacjonarne
Tradycyjne konsultacje stacjonarne w gabinecie psychiatry, czy psychologa, a także psychoterapia stacjonarna są często preferowane przez osoby, które cenią sobie bezpośredni kontakt ze specjalistą. Tego typu spotkania pozwalają na dokładną ocenę stanu zdrowia psychicznego i rozwinięcie planu leczenia w bezpiecznym i komfortowym środowisku.
Konsultacje online
Konsultacje online zyskują na popularności, oferując wygodę i dostępność, szczególnie dla osób, które mają trudności z dotarciem do poradni zdrowia psychicznego. Dzięki nowoczesnym technologiom możliwe jest przeprowadzenie konsultacji wideo, które mogą być równie skuteczne jak tradycyjne spotkania twarzą w twarz. Konsultacje online są szczególnie korzystne dla osób mieszkających w odległych lokalizacjach lub mających napięty harmonogram. Konsultacja online jest możliwa zarówno w przypadku wizyty u lekarza psychiatry dzieci i młodzieży, jak i regularnych sesji u psychologa, czy psychoterapeuty. Można w taki sposób poprowadzić cały proces psychoterapii, otrzymać receptę, zaświadczenie, opinię, czy zwolnienie lekarskie.
Terapia rodzinna
W niektórych przypadkach pomocne może być zaangażowanie całej rodziny w proces leczenia. Terapia rodzinna pozwala na wspólne rozwiązywanie problemów i budowanie zdrowych relacji. Psychoterapeuta może pomóc rodzinie zrozumieć, jak najlepiej wspierać nastolatka i jak radzić sobie z wyzwaniami, które pojawiają się w okresie adolescencji.
Psychoterapia grupowa – Grupy wsparcia
Grupy wsparcia dla nastolatków i ich rodziców mogą być cennym uzupełnieniem terapii indywidualnej. Uczestnictwo w grupie terapeutycznej pozwala na dzielenie się doświadczeniami i uzyskanie wsparcia od osób przechodzących przez podobne sytuacje. Może to być źródłem pocieszenia i inspiracji dla nastolatków oraz ich rodzin.
Podsumowanie
Okres adolescencji jest pełen wyzwań, ale również możliwości rozwoju i odkrywania siebie. Wsparcie ze strony specjalistów zdrowia psychicznego może być kluczowe w radzeniu sobie z trudnościami, które mogą pojawić się w tym czasie. Otwartość na zmiany, zrozumienie i wsparcie emocjonalne ze strony rodziców, w połączeniu z profesjonalną pomocą, mogą znacząco poprawić jakość życia nastolatków i ich rodzin.
Jeśli zauważasz, że twoje dziecko zmaga się z problemami emocjonalnymi lub behawioralnymi, nie wahaj skonsultować się z psychiatrą lub psychologiem. Profesjonalne wsparcie może pomóc twojemu dziecku przejść przez okres adolescencji w sposób zdrowy i pozytywny, dając mu narzędzia do radzenia sobie z wyzwaniami, które przynosi dorosłość.
Jak skontaktować się z nami?
Jeśli potrzebujesz wsparcia lub masz pytania dotyczące naszych usług, zapraszamy do kontaktu. Oferujemy zarówno konsultacje stacjonarne w naszych gabinetach w Warszawie, jak i konsultacje online, które dostosowujemy do potrzeb każdego klienta. Skontaktuj się z nami, aby umówić się na spotkanie i dowiedzieć się, jak możemy pomóc tobie i twojemu dziecku. Nasz zespół doświadczonych specjalistów: psychiatra dziecięcy, psycholog dziecięcy, psychoterapeuta dzieci i młodzieży, psychoterapeuci rodzinni, są tutaj, aby wspierać was na każdym etapie tej podróży.
