Aleksytymia: Definicja, objawy i sposoby radzenia sobie

Aleksytymia to zaburzenie emocjonalne, które charakteryzuje się trudnościami w rozpoznawaniu i opisywaniu własnych emocji oraz w komunikowaniu ich innym. Termin “aleksytymia” pochodzi z greckiego “a-” (brak) i “lexis” (słowo), co oznacza brak zdolności do wyrażania słowami emocji. To pojęcie zostało wprowadzone do psychologii przez amerykańskiego psychoanalityka Petera Sifneosa w latach 70. XX wieku.

Osoby cierpiące na aleksytymię zwykle mają trudności w rozpoznawaniu swoich własnych emocji, a także w określeniu ich intensywności oraz wyrażeniu ich w sposób zrozumiały dla innych. Mogą odczuwać emocje, ale nie są w stanie zidentyfikować ich rodzaju czy przyczyny. W efekcie, często wydają się być nieczułe lub niezdolne do empatii w stosunku do innych ludzi.

Istnieją dwa rodzaje aleksytymii: pierwotna i wtórna. Pierwotna aleksytymia jest wynikiem wrodzonej predyspozycji genetycznej, a wtórna aleksytymia wynika z czynników środowiskowych, takich jak stres, traumy, zaburzenia psychiczne, choroby somatyczne lub nadużywanie substancji psychoaktywnych.

Aleksytymia – jak się objawia?

Objawy aleksytymii mogą mieć wpływ na wiele aspektów życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem. Osoby z aleksytymią mogą mieć trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji interpersonalnych, a także w radzeniu sobie z trudnymi emocjami, takimi jak gniew, złość czy smutek. Mogą również doświadczać trudności w podejmowaniu decyzji, a ich podejście do życia może wydawać się powierzchowne i pozbawione sensu.

Jak radzić sobie z aleksytymią?

Najlepszym sposobem jest skonsultowanie się z doświadczonym psychologiem. Psychoterapia może pomóc w nauce rozpoznawania i wyrażania emocji, a także w poszukiwaniu przyczyn aleksytymii. Terapeuci stosują różne techniki terapeutyczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia poznawczo-analityczna i terapia poznawczo-emocjonalna, aby pomóc pacjentom radzić sobie z zaburzeniem.

Poza tym, ważne jest, aby osoby dotknięte aleksytymią zwracały uwagę na swoje emocje i starały się identyfikować je, nawet jeśli nie są w stanie ich nazwać. Można także skorzystać z innych form wsparcia, takich jak terapia sztuką, medytacja, joga czy mindfulnes. Te metody mogą pomóc w zwiększeniu świadomości siebie i własnych emocji, a także w radzeniu sobie z nimi w sposób zdrowszy.

Warto również zwrócić uwagę na zdrowy styl życia. Zdrowe jedzenie, regularna aktywność fizyczna i odpowiedni sen to kluczowe czynniki wpływające na ogólną kondycję psychiczną i emocjonalną. Należy również unikać substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol i narkotyki, ponieważ mogą one wpłynąć negatywnie na zdrowie psychiczne i emocjonalne.

Inne techniki

Istnieją również różne techniki, które mogą pomóc w identyfikowaniu i wyrażaniu emocji. Jednym z takich narzędzi jest tzw. karta uczuć. Polega ona na narysowaniu lub wydrukowaniu kolorowej karty, na której znajdują się różne kategorie emocji, takie jak radość, smutek, gniew, strach czy zaskoczenie. Osoba dotknięta aleksytymią może korzystać z karty uczuć jako narzędzia do wybrania, jakie emocje odczuwa w danym momencie, a następnie wyrażenia ich w sposób zrozumiały dla innych.

Aleksytymia nie jest czymś, co można “wyleczyć” jednym podejściem. To proces, który wymaga czasu, wysiłku i zaangażowania. Jednak korzystając z pomocy doświadczonego psychoterapeuty oraz stosując zdrowy styl życia i różne techniki radzenia sobie z emocjami, można osiągnąć pozytywne rezultaty.

Przykłady aleksytymii 

Osoba z aleksytymią może doświadczać silnych emocji, ale nie jest w stanie ich nazwać ani opisać. Np. czując dreszcz ekscytacji przypisze go temperaturze w pokoju. Zauważając szybsze bicie serca poszuka przyczyn medycznych, nie wiążąc tego objawu z niedawną sprzeczką z małżonkiem. Może to prowadzić do poczucia zamknięcia emocjonalnego, co utrudnia budowanie bliskich relacji z innymi.

W dłuższym okresie natomiast osoba z aleksytymią doświadczając na przykład silnego stresu z powodu presji w pracy, nie będzie w stanie zidentyfikować co jest źródłem jej niepokoju. Zamiast tego, osoba ta może odczuwać objawy fizyczne, takie jak bóle głowy lub problemy żołądkowe, ale nie będzie w stanie powiedzieć, co je wywołuje. Ponieważ osoba ta nie jest w stanie wyrazić swoich emocji w sposób zrozumiały dla innych, może to prowadzić do trudności w komunikowaniu się z innymi i budowaniu bliskich relacji.

Innym przykładem może być sytuacja, w której osoba odczuwa głęboki smutek lub rozpacz, ale nie jest w stanie określić, co dokładnie je wywołuje. Osoba ta może czuć się “przygnębiona” lub “zrezygnowana”, ale nie będzie w stanie powiedzieć, co spowodowało te uczucia. Zamiast tego, osoba ta może po prostu “ukryć” swoje emocje i wydawać się zimna lub obojętna dla innych ludzi, co utrudnia nawiązywanie bliskich relacji.

Te przykłady pokazują, jak aleksytymia może wpłynąć na zdolność rozpoznawania i opisywania własnych emocji oraz komunikowania ich innym. Osoby z aleksytymią mogą potrzebować pomocy doświadczonego psychoterapeuty, aby nauczyć się radzić sobie z trudnymi emocjami i budować zdrowe relacje z innymi.

Skorzystaj z pomocy psychologa w przypadku podejrzenia aleksytymii

Osoby z aleksytymią często mają trudności w rozpoznawaniu i opisywaniu swoich emocji, co może prowadzić do problemów w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi oraz w budowaniu bliskich relacji z innymi ludźmi. Dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego psychologa, który może pomóc w radzeniu sobie z tym problemem.

Psychoterapia jest skuteczną metodą leczenia aleksytymii, która pozwala pacjentowi na nauczenie się rozpoznawania i opisywania swoich emocji. Terapeuta pomaga pacjentowi w zrozumieniu, jakie emocje doświadcza i w jaki sposób wpływają one na jego życie. Może także pomóc pacjentowi w nauce technik radzenia sobie z trudnymi emocjami i w budowaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi.

Podczas psychoterapii pacjent może uczyć się, jak rozpoznawać swoje emocje i określać ich intensywność oraz wyrażać je w sposób zrozumiały dla innych. Terapeuta może również pomóc w nauce technik relaksacyjnych, takich jak medytacja i głębokie oddychanie, które mogą pomóc w radzeniu sobie z silnymi emocjami.

Warto zauważyć, że psychoterapia może pomóc nie tylko osobom z aleksytymią, ale także osobom, które doświadczają innych trudności emocjonalnych. Współpraca z doświadczonym psychologiem może pomóc pacjentowi w lepszym zrozumieniu siebie i swoich emocji, co pozwoli na lepsze radzenie sobie z trudnościami i budowanie satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.

Aleksytymia jest najczęściej stanem wywołującym cierpienie pacjenta, który wymaga specjalistycznej pomocy, a psycholog lub psychoterapeuta może pomóc w lepszym zrozumieniu siebie i swoich emocji, co przyczynia się do lepszego radzenia sobie z trudnościami i budowania satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi.